Adam Bernard Mickiewicz (urodzony 24 grudnia 1798 w Zaosiu koło Nowogródka, zmarł 26 listopada 1855 w Konstantynopolu) - polski poeta, publicysta i działacz polityczny. Jeden z wielkich poetów polskiego romantyzmu.
Dzieciństwo i młodość
Był synem adwokata przy sądach niższych w Nowogródku. W latach 1807-1815 uczęszczał do dominikańskiej szkoły powiatowej. W wieku 17 lat skończył szkołę miejscową.Studiował nauki humanistyczne na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie z zamiarem zdobycia zawodu nauczyciela. W czasach studenckich był jednym ze współzałożycieli Towarzystwa Filomatów, tajnej organizacji, która z czasem przekształciła się w spiskową organizację narodową.
Więzienie, zesłanie i emigracja
W roku 1819 rozpoczął pracę jako nauczyciel w Kownie, gdzie mieszkał do roku 1823. Podczas pobytu w Kownie napisał rozprawę, za którą w roku 1822 otrzymał tytuł magistra filozofii. W roku 1824 został aresztowany i skazany za udział w tajnych młodzieżowych organizacjach na zesłanie w głąb Rosji. W latach 1824-1829 przebywał w Petersburgu, w Odessie, Moskwie oraz na Krymie. W Rosji poznał dekabrystów, a także Aleksandra Puszkina. Następnie podróżował po Europie, początkowo w roku 1829 do Niemiec, potem do Włoch i Szwajcarii. W 1831 r. przyjechał do Wielkopolski z zamiarem przekroczenia granicy i udania się do ogarniętego powstaniem Królestwa Polskiego, lecz ostatecznie pozostał w Dreźnie do roku 1832.
W Paryżu
Z Drezna udał się do Paryża, gdzie osiadł na emigracji. Tam nawiązał współpracę z działaczami emigracyjnymi, pisał artykuły i pisma publicystyczne. W latach 1839-1840 był profesorem literatury łacińskiej w Lozannie w Szwajcarii, a w roku 1840 objął katedrę języków słowiańskich w College de France. W Paryżu w roku 1841 związał się z reprezentantem nurtu polskiego mesjanizmu - Andrzejem Towiańskim. W 1844 roku władze francuskie zawiesiły Mickiewicza w czynnościach profesora z powodu politycznej wymowy wykładów oraz propagowania towianizmu.
Ostatnie lata życia
W roku 1847 zerwał stosunki z Towiańskim. W czasie Wiosny Ludów (1848) utworzył we Włoszech legion polski. Po powrocie do Paryża był współzałożycielem i redaktorem pisma "Trybuna Ludów" (Trubune des Peuples). W 1851 został poddany nadzorowi policyjnemu. Od 1852 pracował w Bibliotece Arsenału. We wrześniu 1855 roku, podczas wojny krymskiej wyjechał do Konstantynopola w Turcji, aby tworzyć oddziały polskie (tzw. Legion Żydowski), do walki. Zmarł nagle podczas epidemii cholery (prawdopodobnie na tę chorobę, choć ostatnio coraz częściej mowi się, że mógł zostać otruty lub doznać wylewu krwi do mózgu). Jego ciało zostało przewiezione do Paryża i pochowane na cmentarzu Montmorency, a w roku 1890 przeniesione na Wawel, co stało się pretekstem manifestacji politycznej.
Twórczość
Debiutował Zimą miejską na łamach "Tygodnika Wileńskiego" w 1818.
W 1820 opublikował Odę do młodości - utwór przynależy jeszcze do poetyki pseudoklasycyzmu, ale już wyłamuje się z ideałów oświecenia. W Odzie jednostka jest podporządkowana ideałom zbiorowości:
Razem, młodzi przyjaciele!...
W szczęściu wszystkiego są wszystkich cele;
Jednością silni, rozumni szałem,
Razem, młodzi przyjaciele!...
I ten szczęśliwy, kto padł wśród zawodu,
Jeżeli poległym ciałem
Dał innym szczebel do sławy grodu.
Razem, młodzi przyjaciele!...
Odwolania do emocji, wizjonerstwo zapowiadają jednak przełom romantyczny:
Tam sięgaj, gdzie wzrok nie sięga;
Łam, czego rozum nie złamie
Oda nawołuje do czynnej walki, wyraża wiarę w moc rewolucyjnego przekształcania rzeczywistości i siłę młodości. Była śpiewana podczas powstań narodowych. Przetłumaczona na prawie wszystkie języki europejskie.
* Poezje t. 1 - wydane w Wilnie w roku 1822; zawierały Ballady i Romanse a także przedmowę O poezji romantycznej. Ten tom poezji miał przełomowe znaczenie w literaturze polskiej, zapoczątkowując nurt romantyczny oparty o ludowość, poezję ludową, obyczaje i wyobrażenia ludu
* Poezje t. 2 - wydane w roku 1823, zawierał on Grażynę oraz II i IV część Dziadów
* Sonety krymskie Wydane w roku 1826 w Rosji
* w Dreźnie powstała III część Dziadów najwybitniejszy polski dramat romantyczny
* Konrad Wallenrod Wydane w roku 1828 w Rosji
* epopeja Pan Tadeusz czyli Ostatni zajazd na Litwie napisana w Paryżu w latach 1832-1834; wydana 1834. W Panu Tadeuszu Mickiewicz przedstawił pełną nostalgii i humoru wizję ginącej Polski szlacheckiej
* Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego - broszura polityczna z 1832 roku
* liryki lozańskie wydane dopiero pośmiertnie
* pisana przez całe życie I część Dziadów
* Historia przyszłości - traktat prekursorski wobec osiągnięć europejskiej fanastyki naukowej. Mickiewicz zniszczył rękopisy dzieła, zachowało się jedynie kilka kart oraz relacje przyjaciół autora.